تفاوت معنادار «گذران وقت» بین زنان و مردان در زمستان 98 و 1403 | اقتصاد عامل افزایش زمانِ کار کردن است؟
به گزارش اقتصادنیوز، مردم ایران به‌طور متوسط در زمستان سال 1403 نسبت به 5 سال پیش زمان بیشتری را به کار کردن اختصاص داده و در مقابل کمتر به استراحت و خود مراقبتی پرداخته‌اند. همچنین زمان سپری شده برای تفریح کاهش یافته و معاشرت بیشتر شده است. همه این‌ها می‌تواند نشانه‌ای از بدتر شدن وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم باشد.
اکوایران در گزارشی نوشت: مرکز آمار در گزارشی با نام «گذران وقت» به بررسی زمان سپری شده ایرانیان در یک شبانه‌روز پرداخته است. این طرح با هدف دستیابی به شیوه گذران وقت افراد جامعه، شناخت نوع و مدت زمان فعالیت‌های انجام شده صورت گرفته و می‌تواند تصویری روشن از نحوه زندگی، اولویت‌ها و تغییرات اجتماعی در گذر زمان ارائه دهد.
نگاهی کلی به داده‌ها حاکی از آن است که مردم در زمستان سال گذشته در مقایسه با سال 98 زمان بیشتری را به کار کردن و زمان کمتری را به رسیدگی و خود مراقبتی اختصاص داده‌اند. همچنین زنان وقت بیشتری را نسبت به مردان صرف فعالیت در خانه کرده و در مقابل مردان بیشتر به کار در بیرون از خانه مشغول بوده‌اند. این مورد را می‌توان ناشی از نرخ مشارکت اقتصادی پایین زنان و به عبارتی تبعیض در بازار کار کشور تلقی کرد.
اقتصاد عامل افزایش زمان کار کردن است؟
مقایسه نحوه گذران وقت مردم در زمستان سال‌های 98 و 1403 در ایران در گروه‌های فعالیتی مختلف نشان می‌دهد که به طور کلی گروه "رسیدگی و خود مراقبتی" شامل خوابیدن، خوردن و آشامیدن و ... بیشترین سهم را در فعالیت‌های روزمره به خود اختصاص داده و "کار داوطلبانه بدون مزد" در رتبه آخر قرار می‌گیرد.
آمار‌ها نشان می‌دهد که در مقایسه با سال 98 زمان مفید اختصاص داده شده به فعالیت‌های شغلی با درآمد در سال 1403 افزایش داشته و به 2 ساعت و 48 دقیقه رسیده است. این موضوع می‌تواند حاکی از دو نکته مهم باشد. در واقع افزایش زمان کار کردن با کاهش زمان اختصاص یافته به رسیدگی و خود مراقبتی و فرهنگ، فراغت و تمرین ورزشی همراه بوده که این امر احتمالا می‌تواند به دلیل وضعیت دشوار اقتصاد کشور باشد. همچنین ساعت کار رسمی در کشور 8 ساعت در روز تعریف شده است. با در نظر داشتن این نکته و آمار موجود احتمالا می‌توان استدلال کرد که کارکنان بیشتر از نصف ساعت کاری را به فعالیت‌هایی غیر مرتبط با شغل می‌پردازند. از همین‌رو شاید بتوان علت را بهره‌وری پایین در محیط کار شناسایی کرد.
در نهایت نیز زمان اختصاص داده شده به یادگیری نسبت به سال 98 حدود 20 دقیقه افزایش داشته و به 40 دقیقه در روز رسیده که می‌تواند امیدوارکننده باشد.
حضور کمتر زنان در بازار کار؛ نمایه‌ای از تبعیض
بررسی زمان سپری شده در یک شبانه روز توسط جمعیت 15 ساله و بیشتر برای زنان و مردان در زمستان 1403 نشان می‌دهد که به طور کلی هم برای زنان و هم برای مردان گروه فعالیتی "رسیدگی و خود مراقبتی" بیشترین زمان را، در حدود نصف روز (11 ساعت و نیم)، به خود اختصاص می‌دهد. پس از آن برای زنان، "خدمات خانگی بدون مزد برای اعضای خانواده" (4 ساعت و 46 دقیقه) و برای مردان، "اشتغال فعالیت مرتبط برای مزد" (4 ساعت و 55 دقیقه) در جایگاه دوم قرار گرفته است. همچنین کمترین زمان صرف شده در شبانه روز برای هر دو گروه مربوط به "کار داوطلبانه بدون مزد" و " تولید کالا برای استفاده نهایی خود" است. نکته قابل توجه این است که بیشترین تفاوت تخصیص زمان بین زنان و مردان در همین دو گروه فعالیت دیده می‌شود.
از طرف دیگر مردان به صورت تقریبی یک پنجم زمانی را که زنان برای خدمات خانگی صرف می‌کنند را به این کار اختصاص داده و در مقابل، زنان 4 ساعت کمتر از مردان به مشاغل با درآمد خارج از خانه مشغول هستند. به عبارت دیگر، بعد از فعالیت‌های خود مراقبتی، عمده زمان صرف شده در یک شبانه روز برای زنان به تهیه و آماده کردن غذا، تمیزکاری خانه، خرید کردن برای اعضای خانوار و فعالیت‌هایی از این دست می‌گذرد و برای مردان این زمان به کار خارج از خانه سپری می‌شود. این موضوع را می‌توان در داده‌های مربوط به بازار کار نیز مشاهده کرد. در واقع میزان مشارکت زنان در بازار کار پایین‌تر از مردان بوده و این امر احتمالا با تبعیض در بازار کار کشور مرتبط است.
جوانان در طول روز چه می‌کنند؟
مقایسه گذران وقت جوانان 15 تا 29 ساله در دو بازه زمانی زمستان 98 و زمستان 1403 نیز نشان می‌دهد که بعد از فعالیت‌های "رسیدگی و خود مراقبتی" بیشترین زمان جوانان به فعالیت‌های گروه " فرهنگ، فراغت و تمرین ورزشی" مربوط می‌شود.
به طور کلی تغییر محسوسی در نحوه تخصیص زمان بین زمستان 98 و 1403 برای این گروه از جامعه مشاهده نمی‌شود. به غیر از فعالیت‌های مربوط به یادگیری که سه برابر شده و از یک ساعت در شبانه روز به سه ساعت افزایش یافته است. همچنین ذکر این نکته نیز مهم است که جوانان در کشور به طور متوسط کمتر از 3 ساعت در روز را به اشتغال در مشاغل مزد بگیر می‌پردازند و زمان اختصاص یافته به کار داوطلبانه بدون مزد، نظیر کارآموزی‌ها، بسیار اندک و در حدود 1 یا 2 دقیقه است.
ارسال نظر