راه نجات اقتصاد ایران از نگاه داوود سوری | توان خانوارها در حال ضعیف شدن است | سال آینده دشوارتر از امسال است
به گزارش اقتصادنیوز، اقتصاد ایران از سوی تنش‌های خارجی، خشکسالی و ناترازی‌های داخلی به‌طور همزمان تحت فشار است. در حالی که این مشکلات امروز خود را نشان می‌دهند، کارشناسان هشدار می‌دهند که شرایط سال آینده ممکن است از امسال هم دشوارتر شود.
داوود سوری، اقتصاددان در گفتگو با اقتصادنیوز معتقد است که راه حل کوتاه مدتی وجود ندارد. اگرچه می‌توان صرفه جویی را به عنوان یک راه حل کوتاه مدت به مردم نشان داد اما در شرایطی این موضوع پذیرفتنی است که چشم‌انداز روشنی وجود داشته باشد.
اقتصادنیوز: امیرحسین خالقی اقتصاددان، معتقد است تنها راه برای کاستن شدت آسیب‌های ناشی از همگرایی ابربحران‌ها در سال آینده تصمیم شجاعانه در حوزه سیاست خارجی است؛ در غیراین‌صورت، باید انتظار تورم بالای ۵۰ درصد و ... داشت.
او معتقد است که برای حل چالش‌های اقتصاد ایران نیاز به کمک سرمایه‌گذاری خارجی و تکنولوژی نیاز داریم؛ عواملی که هردو آنها به رفع تحریم‌ها نیاز دارد.
متن گفتگوی اقتصادنیوز با این اقتصاددان را در ادامه بخوانید؛
****
* آقای سوری! بنا بر تاکید تحلیلگران و کارشناسان اقتصادی، تنش‌های خارجی، خشکسالی و ناترازی‌ها تاثیر خود را سال آینده بر اقتصاد ایران نشان خواهند داد و به نظر می‌رسد سال بسیار سخت‌تری پیش رو خواهیم داشت. شما سال آینده را چطور می‌بینید؟
تا سال آینده هنوز حدود چهار ماه و نیم باقی مانده است، اما همین حالا هم شاهد سختی تحریم‌ها، اسنپ‌بک، خشکسالی و سایر مسائل هستیم. تورم به بالای ۶۰ درصد رسیده است. در مورد مواد غذایی تورم حدود ۵۰ درصد گزارش می‌شود. آن‌گونه که از آمار اولیه به دست می‌آید، نرخ‌های رشد اقتصادی، منفی است.
همه اینها نشان می‌دهد که ما نه‌تنها در سال آینده، بلکه در سال جاری نیز سال خوبی را سپری نمی‌کنیم و بنیه اقتصادی کشور و توان خانوارها در حال ضعیف شدن است.
مشکلاتی ساختاری که در تأمین انرژی، از جمله مسئله برق داریم و احتمالاً از این پس مسئله گاز هم به آن افزوده می‌شود. اما مهم‌ترین آنها مسئله آب است. این عوامل، بخش صنعت ما را نیز به‌طور مستقیم تحت تأثیر قرار می‌دهد و به نظر می‌رسد در چنین شرایطی، بر اساس مطالعات و شواهد موجود، سال آینده شرایط دشوارتری نسبت به امسال در پیش خواهیم داشت.
بحران انرژی صنعت را تهدید می‌کند
* چه کار می‌شود کرد تا بتوانیم جلوی ضربات شدیدترِ این اوضاع وخیم را بگیریم؟
واقعیت این است که در خصوص بسیاری از مسائل، هیچ راه‌حل آنی و سریعی وجود ندارد. به عنوان مثال، اگر ما اکنون با مشکل آب مواجه هستیم، این مسئله را نمی‌توانیم به‌سرعت حل کنیم؛ هیچ راه‌حل فوری‌ای برای آن وجود ندارد. مشکل این است که ما سال‌ها آن را پشت گوش انداختیم، به آن دامن زدیم و حالا گریبان‌گیرمان شده است.
بحث برق و گاز نیز به نوعی مشابه است؛ بدون صرفه‌جویی نمی‌توانیم این مشکلات را برطرف کنیم. اما باید بدانیم صرفه‌جویی راه‌حلی کوتاه‌مدت است. شما فقط تا زمانی می‌توانید مردم را به صرفه‌جویی ترغیب کنید که چشم‌انداز مثبتی به آنها نشان دهید؛ در غیر این صورت، آن نیز کارایی خود را از دست می‌دهد.
بنابراین، ما نیازمند مجموعه‌ای از تغییرات جدی در ساختار ذهنی نظام حاکم هستیم؛ چه در زمینه قیمت‌گذاری حامل‌های انرژی، تا انگیزه صرفه‌جویی ایجاد شود، و چه در زمینه سرمایه‌گذاری برای تولید این حامل‌ها و به‌طور کلی در وضعیت اقتصادی کشور.
وضعیت کشور طوری نیست که بتوانیم از سرمایه‌گذاری خارجی و فناوری استفاده کنیم
* از بین سه عامل ناترازی، خشکسالی و تنش خارجی، کدام‌یک را مهلک‌تر برای اقتصاد ایران می‌دانید؟
هر سه مهلک هستند. شما نمی‌توانید بگویید یکی از آنها مهلک است و دو مورد دیگر نه؛ یا این‌که تاثیر یکی کمتر و دیگری بیشتر است. هر سه مهلک‌اند و باید بتوانیم هر سه را به نوعی حل کنیم. مسلماً این سه عامل هم با یکدیگر در ارتباط هستند.
شرایط خارجی و وضعیت سیاسی کشور ما به گونه‌ای نیست که بتوانیم از سرمایه‌گذاری خارجی یا از فناوری روز دنیا استفاده کنیم، در حالی که به هر دوی اینها نیاز داریم. بدون بهره‌گیری از این منابع، نمی‌توانیم مشکلات آب، برق و گاز را در داخل کشور حل کنیم. همه این مسائل به نوعی به یکدیگر متصل‌اند و نمی‌توانیم یکی را کنار بگذاریم و به دیگری بپردازیم؛ همه با هم در یک مجموعه واحد قرار دارند.
* آیا یک بسته مشخص برای حل این مسائل زنجیره‌ای وجود ندارد؟
چرا یک بسته وجود دارد، اما یک راه‌حل واحد وجود ندارد. در واقع، آن بسته این است که ما باید به‌گونه‌ای عمل کنیم که کشور بتواند سرمایه خارجی جذب کند، فناوری خارجی را به‌کار گیرد و این سرمایه‌ها و فناوری‌ها را به بخش‌های اقتصادی مورد نیاز منتقل کند. در حال حاضر ما در بخش‌هایی مانند آب، برق، گاز و موارد مشابه با مشکل مواجه هستیم.
رفع تحریم و اصلاحات داخلی؛ راه نجات اقتصاد کشور
* و در واقع نیاز به رفع تحریم‌ها داریم.
حتماً همین‌طور است. این امر هم به رفع تحریم‌ها نیاز دارد و هم به ایجاد بسیاری از تغییرات در داخل کشور. باید بپذیریم شرایط بازی‌ای که بنگاه‌ها و کشورها به آن عادت دارند و در آن فعالیت می‌کنند را بپذیریم و زمینه را برای آنها فراهم کنیم. موضوع امنیت سرمایه و نوع قوانین ما از جمله مواردی است که باید مورد تجدیدنظر قرار گیرد.
* یعنی برون‌رفت از این شرایط اقتصادی، از راه حل سیاسی است؟
نمی‌دانم چطور می‌توان اینها را از یکدیگر تفکیک کرد...
به سرمایه گذاری خارجی نیاز داریم
* یعنی در حوزه سیاست خارجی باید به سمت برداشتن تحریم‌ها برویم یا در داخل کشور تصمیم بگیریم که نوعی اجماع در تصمیم گیری از سوی دستگاه‌ها به وجود بیاید.
فرض کنید همه با هم تصمیم بگیرند؛ اما وقتی دسترسی به فناوری نداریم و منابع مالی کافی نیز در اختیار نیست، عملاً نمی‌توانیم کاری انجام دهیم. این مسائل همه به یکدیگر مرتبط هستند. باید بدانیم که نیاز به کمک داریم و مشخص کنیم چگونه می‌توانیم این کمک‌ها را جلب کنیم و دیگران چگونه می‌توانند به ما یاری برسانند.
به عنوان مثال، اگر گفته می‌شود کشوری مانند چین می‌تواند به ما کمک کند تا مشکلاتی مانند آب، برق و انرژی را تا حدی حل کنیم، طبیعتاً آن کشور هم خواسته‌هایی دارد. یکی از خواسته‌هایش این است که شرایط اقتصادی ما به گونه‌ای باشد که سرمایه‌گذار چینی یا هر طرف دیگر احساس امنیت کند و وارد این حوزه شود.
بنابراین، تفکیک سیاسی و اقتصادی در این زمینه به نظر من چندان معنا ندارد. اینها همه با هم در ارتباط‌اند و نیاز به یک تصمیم کلی از سوی حاکمیت دارند تا مشخص شود چگونه می‌خواهند سیاست و اقتصاد کشور را در جهت رفاه مردم پیش ببرند.
* تاکید شما بر سرمایه گذاری خارجی به معنای این است که ایده خودکفایی دیگر در این شرایط پاسخ‌گو نیست؟
نمی‌دانم چه زمانی پاسخ‌گو بوده که حالا بگوییم دیگر جواب نمی‌دهد، اما مسلماً فکر می‌کنم بعد از ۴۵ سال باید در این نوع ایده‌ها تجدیدنظر شود.
ارسال نظر