پشت پرده افشای اسناد گفتگوی پوتین و بوش درباره ایران از نگاه فرجی راد | آمریکاییها میخواهند روسیه را از ایران و چین دور کنند
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از جماران، عبدالرضا فرجی راد، استاد ژئوپلیتیک، با اشاره به اینکه در برجام روسها خوب عمل نکردند، گفت: طبیعتا دستاوردی که روسها در جنگ اوکراین دارند به دست میآورند، به خاطر لطف و محبت ترامپ است. طبیعتا رابطه ما و آمریکا هم الآن مشخص است. لذا ضمن اینکه باید بپذیریم که رابطه ایران و روسیه نسبت به ۲۰ سال گذشته متفاوت شده، اما این را هم باید بپذیریم که روسیه امتیاز بزرگی در اوکراین گرفته و ما باید با احتیاط نسبت به مسائل برخورد کنیم.
وی افزود: یعنی اگر قرار باشد روسیه در قبال امتیاز بزرگی که گرفته، همکاریهایش با ایران را کاهش بدهد، یا یک زمانی برسد که مثلاً بخواهند در شورای امنیت قطعنامهای علیه ایران صادر کنند، از حالا ما نباید وتوی روسیه را تضمین شده بدانیم.
مشروح گفتوگوی خبرنگار جماران با عبدالرضا فرجی راد را در ادامه میخوانید:
******
اخیرا اسنادی از سال ۲۰۰۵ مربوط به دیدار ولادیمیر پوتین و جرج بوش توسط آرشیو ملی آمریکا منتشر شده که واکنشهایی را به دنبال داشته است. به نظر شما چه مناسباتی بین این دو کشور برقرار بوده و نسبت ایران با این مناسبات چیست؟ آیا روسیه آن دوره با روسیه فعلی تغییری کرده است؟
اسنادی آمریکاییها منتشر کردند که در ملاقات آقای پوتین با بوش پسر چه گفته شده، نکات بسیار منفی و غیرقابل اعتمادی در جامعه نسبت به کشور همسایه ایجاد کرده است. این مربوط به ۲۰ سال پیش میشود. طبیعی است که روابط آن موقع روسیه و ایران با الآن متفاوت بود. یعنی در واقع آن موقع روسیه جزء کشورهای مخالف برنامه هستهای ایران بود؛ البته الآن هم مخالف دستیابی ایران به سلاح هستهای است.
بعد از انجام این ملاقاتی که منتشر شده، برجام را هم داریم و دیدیم که در برجام هم روسها خوب عمل نکردند. اقدامی که آقای لاوروف در آن زمان انجام داد و تلاش کرد که برجام به تأخیر بیفتد و یا مسائل دیگری در آن بگنجاند، همه مطلع هستند. اما بعد از اینکه روسها وارد سوریه شدند-به درخواست ایران یا خواست خودشان- یک مقدار روابط ایران و روسیه متفاوت شد و بعد از جنگ اوکراین هم طبیعتاً این تفاوت رابطه نسبت به گذشته بیشتر شد؛ یعنی میتوان گفت که روسها به ایران نزدیکتر شدند.
همکاریهایی در سوریه داشتند، هرچند که در همین سوریه هم ما نکات منفی داریم، و همچنین در رابطه با جنگ اوکراین، که ما ظهور این همکاریها را در مسأله فعال کردن اسنپ بک در شورای امنیت دیدیم که روسها و چینیها با اسنپ بک مخالفت داشتند و آن را غیر قانون اعلام کردند. لذا نباید امروز را ۲۰ سال پیش مقایسه کنیم، اما این واقعیت را هم نمیتوانیم انکار کنیم که روسیه در مرحلهای است که دارد به صلح در اوکراین نزدیک میشود و این احتمال هم قطعی است. زلنسکی دیروز گفته به آمریکا سفر میکند و دارد خواستههای روسیه را میپذیرد.
طبیعتا دستاوردی که روسها در جنگ اوکراین دارند به دست میآورند، به خاطر لطف و محبت ترامپ است. طبیعتا رابطه ما و آمریکا هم الآن مشخص است. لذا ضمن اینکه باید بپذیریم که رابطه ایران و روسیه نسبت به ۲۰ سال گذشته متفاوت شده، اما این را هم باید بپذیریم که روسیه امتیاز بزرگی در اوکراین گرفته و ما باید با احتیاط نسبت به مسائل برخورد کنیم. یعنی اگر قرار باشد روسیه در قبال امتیاز بزرگی که گرفته، همکاریهایش با ایران را کاهش بدهد، یا یک زمانی برسد که مثلاً بخواهند در شورای امنیت قطعنامهای علیه ایران صادر کنند، از حالا ما نباید وتوی روسیه را تضمین شده بدانیم.
مثلاً اگر امروز بخواهند قطعنامهای صادر کنند، به احتمال قوی روسیه وتو میکند، اما بعد از جنگ اوکراین اگر بخواهند قطعنامهای صادر کنند، با توجه به مذاکراتی که بین آمریکا و روسیه برگزار شده و امتیازاتی که روسیه از کمک آمریکا در قبال صلح و گرفتن بخش شرقی اوکراین یعنی دونتسک گرفته و اوکراین هم عضو ناتو نشده، نشان میدهد روابط آمریکا و روسیه قرار است بر اساس همین توافق ۲۰ مادهای تجاری برگزار شود؛ آمریکاییها در روسیه سرمایهگذاری کنند و اگر آمریکا درخواستی در رابطه با ایران داشته باشد که به نظر من خواهد داشت، نباید انتظار داشته باشیم این روابط امروز در آینده هم ادامه داشته باشد. یعنی ما باید با حواس جمع به آینده نگاه بکنیم.
یعنی روسیه الآن دارد با کارت ایران بازی میکند یا مسأله دیگری در میان است؟
الآن روابط روسیه و اروپا در تیرهترین وضع بعد از جنگ جهانی دوم است. آمریکا هم درست است که در مسأله اوکراین دارد به روسیه کمک میکند، اما هنوز این توافق قطعی و عملی نشده و من فکر میکنم تا زمانی که قطعی شود سیاست روسیه در قبال ایران همین سیاست امروز است؛ اما در آینده نباید چنین تصوری داشته باشیم.
بالأخره در طول ۲۰۰ سال گذشته ما با روسها تجربیات مختلفی را داشتهایم و همه هم آگاه هستند که بالا و پایین بوده است؛ از مسائل قفقاز در گذشته دور بگیریم تا به انقلاب اسلامی برسیم، مسائل مربوط به افغانستان، جنگ ایران و عراق و حمایتهای تسلیحاتی ۸۰ درصدی، همکاری در رابطه با سوریه، قبل از برجام قطعنامه منفی روسیه در رابطه با تحریم ایران را میبینیم، مسائل برجام، جنگ اوکراین و طبیعتا نزدیکتر شدن ایران و روسیه و امضای توافق شراکت راهبردی. پس فراز و نشیب و بالا و پایین داشته و در آینده هم این فراز و نشیب وجود خواهد داشت.
بعد ما میبینیم قطعنامه منفی روسیه در رابطه با تحریم ایران قبل از برجام مسائل برجام و جنگ اوکراین و طبیعت نزدیکتر شدن ایران و روسیه و امضای توافق شراکت راهبردی تا اینجا رسیدیم. پس ببینید این رابطه فراز و نشیب داشته و در آینده هم این بالا و پایین وجود خواهد داشت.
روسیه در طول چهار سال جنگ امتیازاتی را از نظر اقتصادی از دست داده و میخواهد خودش را احیاء کند و دوباره انرژیاش را راحت در بازار جهانی بفروشد و سرمایههای متفاوتی را جذب کند. روابط ایران با غرب، یعنی اروپا و آمریکا، هم تیره است و ما هم نتوانستیم سلاحهای دفاعی که میخواهیم، در این مدت از روسیه بگیریم. مثلا ترکیه اس ۴۰۰ را گرفته و الآن میگوید من میخواهم اف ۳۵ بگیرم و اس ۴۰۰ را پس بدهم؛ اما ایران هیچ وقت نتوانسته این را بگیرد و کارآیی اس ۳۰۰ هم که در جنگ ۱۲ روزه مشخص شد.
بنابراین، نباید منفی منفی یا مثبت مثبت دید. باید با حواس جمع، با روسیه روابط خوب داشت؛ اما لازم نیست همه تخممرغها در سبد روسیه گذاشته شود.
نکته دیگر این است که آمریکاییها چرا در این شرایط این اسناد ۲۰ سال را مطرح و علنی کردند؟
یکی از دلایلش این است که آمریکاییها میخواهند روسیه را از ایران و چین دور کنند. اندیشمندان و تحلیلگران سیاسی و ژئوپلیتیک غربی هم در مقالات خودشان این را مینویسند. همین باعث میشود که انتشار چنین اسنادی شک و شبههها را در داخل ایران افزایش بدهد و آمریکا میتواند به این هدفش برسد؛ اگر در رابطه با چین هم بتواند اسنادی را منتشر کند که بعد از این پیمان صلح روسیه را از چین دورتر کند، این کار را میکند.
ارسال نظر