«کشاورزی» در طلب منابع صندوق توسعه ملی

به گزارش «اقتصاد نیوز» با توجه به خشکسالی‌های اخیر کشور و کاهش میزان نزولات جوی، وضعیت ذخایر آبی در وضع مطلوبی قرار ندارد. طبق گزارش‌های موجود، حجم آب ورودی به مخازن سدهای کشور از سال آبی جاری تاکنون با هفت درصد کاهش در مقایسه با سال آبی گذشته به ۳۱ میلیارد و ۱۶۰ میلیون لیتر مکعب رسیده است.

علی اصغر منصور خاکی در مورد اینکه آب‌های جاری به خوبی کنترل نمی‌شود و به سمت دریا رفته و به جمع آب‌های شور می‌پیوندد، گفت: اکنون مدیریتی برای آب‌های سطحی نداریم. با توجه به اینکه منابع آب زیرزمینی منابعی هستند تجدیدناپذیر یا تجدید آن‌ها مستلزم گذشت زمان طولانی است، بنابراین منابع بهعنوان منابع آبی استراتژیک کشور بوده و باید حتیالمقدور از برداشت بیرویه این منابع خودداری شود. بنابراین باید اهمیت استفاده و استحصال آبهای سطحی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. با توجه به هزینه‌بر بودن پروژه‌های سدسازی و استحصال آبهای سطحی، اعتبارات صندوق توسعه می‌تواند کمک شایانی در راستای اجرایی شدن این پروژه‌ها باشد. از جمله پروژه‌هایی که در راستای حفظ و بهره‌وری لازم از منابع آب‌های سطحی و تقویت آب‌های زیرزمینی می‌توان به آن اشاره کرد، ایجاد تاسیسات زیربنایی بهمنظور تغذیه سفره آبهای زیرزمینی است که نمونههایی در کشور اجرا شده و در استان البرز نیز این پروژه روی رودخانه کردان در حال اجراست. همچنین کنترل منابع آبهای سطحی مرزی کشور نیز با استفاده از اجرای طرحهای زیربنایی مانند تغذیه سفره آبهای زیرزمینی، ایجاد شبکههای انتقال و توزیع آب و... می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.

وی در پاسخ به اینکه چطور می‌توان از منابع صندوق توسعه ملی برای رفع چالش‌های کشاورزی استفاده کرد؟ گفت: چنانچه منابع صندوق توسعه ملی به سمت توسعه زیرساختهای بخش کشاورزی مانند یکپارچهسازی اراضی، تسطیح اراضی، اجرای سیستمهای آبیاری مدرن و... سوق داده شود، باعث افزایش راندمان مصرف آب و در ‌‌نهایت افزایش بهرهوری آب کشاورزی شده و از هدررفت آبهای زیرزمینی که بسیار گرانبهاست، جلوگیری می‌کند.

منصور خاکی افزود: تمام پیشنهادهایی که در این زمینه می‌توان ارائه کرد، به نوعی در راستای اصلاح الگوی مصرف آب چه در بخش شرب و چه در بخش کشاورزی است. اجرای سیستم‌های آبیاری مدرن به منظور افزایش راندمان آبیاری و بهره‌وری آب در بخش کشاورزی و استفاده از آبهای نامتعارف در بخش کشاورزی (پساب فاضلابهای تصفیه شده) نمونههایی از راهکارهای دستیابی به این هدف هستند. همچنین یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین راهکار‌ها در راستای کنترل و استفاده بهینه از آب‌های زیرزمینی نصب کنتور هوشمند آب و برق روی چاه‌های آب است که می‌تواند علاوه بر کنترل میزان برداشت براساس نیاز، فرهنگ صحیح استفاده از آب را آموزش دهد. در همین راستا ساماندهی چاههای فاقد پروانه که بخش عظیمی از منابع آب زیرزمینی از آن‌ها برداشت می‌شود و همچنین پتانسیلیابی تولید محصول، تعیین الگوی کشت و محصولات استراتژیک در مناطق مختلف کشور نیز می‌تواند به حل بحران آب کمک کند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به نقش نهادهای مرتبط در مقوله آب اشاره کرد و گفت: تلاش برای حل بحران کم‌آبی یک وظیفه همگانی و بسیار مهم است. تمام دستگاه‌ها و مردم باید در این زمینه یاری کنند تا بر این مشکل فائق آییم. تمام مردم با اصلاح الگوی مصرف، وزارت نیرو با اجرایی کردن نصب کنتورهای هوشمند و جذب سرمایهگذاری در پروژههای سدسازی، وزارت جهاد کشاورزی با ارتقای وضع کشاورزی و سیستم‌های آبیاری و جلوگیری از هدررفت آب در بخش و در ‌‌نهایت صدا و سیما و آموزش و پرورش در بحث فرهنگسازی مصرف بهینه از آب، باید در راستای حل این بحران بکوشند.

وی با اشاره به نقش نظارتی دولت در بخش کشاورزی گفت: بخش کشاورزی تنها بخش اقتصادی است که بالغ بر ۹۸درصد از حوزه فعالیتی آن به خصوص در عرصه تولیدات کشاورزی کاملاً غیردولتی است و جمعیتی بالغ بر ۴میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در این حوزه اقتصادی مهم کشور فعالیت می‌کنند که عدد جمعیتی بالغ بر ۲۰میلیون نفر را در برمی‌گیرد. بنابراین باید شرایطی فراهم کرد که در چارچوب زنجیره تولید، فرآیند قبل و بعد از تولید را به خود تولیدکنندگان واگذار کرد و نقش و جایگاه دولت در این عرصه بزرگ اقتصادی، سیاستگذاری، برنامهریزی، پشتیبانی و نظارت است.

منصور خاکی با اشاره به مستهلک شدن زیر ساخت‌های بخش کشاورزی گفت: عوامل متعددی در توسعه پایدار بخش کشاورزی تأثیرگذار و مؤثر هستند که یکی از مؤلفههای اساسی توسعه پایدار در این بخش، ساماندهی نظام تأمین مالی، اعتباری و سرمایهگذاری آن است. در حال حاضر سهم سرمایهگذاری بخش کشاورزی از کل سرمایهگذاریهای کشور حدود ۵درصد است، در حالیکه نقش بخش کشاورزی در G. D. P کشور حدود ۱۵درصد است. این موضوع بیانگر آن است که زیرساختهای فیزیکی و زیربنایی بخش کشاورزی در حال مستهلک شدن است. بخش کشاورزی اقتضائاتی دارد که نیازهای مالی و اعتباری تولیدکنندگان بخش کشاورزی در چارچوب آن باید ساماندهی و تأمین شود. بنابراین لازم است برای ارتقای نرخ رشد سرمایهگذاری و ساماندهی و تأمین نیازهای مالی و اعتباری تولیدکنندگان بخش کشاورزی، تشکیل صندوقهای غیردولتی حمایت از توسعه این بخش را با مشارکت تولیدکنندگان این عرصه در دستور کار قرار دهیم.